“Het is nu het moment om kantoren en bedrijfsvastgoed te verduurzamen. Niets doen is niet langer een optie”, aldus Maarten Donkers, hoofd Kennis & Sturing bij Rabo Real Estate Finance. Hij zei dit op het Rabobank Vastgoedevent in het congrescentrum 1931 in Den Bosch. Een bijeenkomst voor klanten van de Rabobank en voor deelnemers van de Bossche Energie Coalitie. Wytze Kuijper van Kantoor vol Energie hield op zijn beurt de zaal voor vooral de blik op de toekomst te richten. “En die ligt niet bij Label C.”

Maarten Donkers trapte het congres af met een actuele vastgoedschets en de rol die de Rabobank zichzelf daarbij toedicht. “Wij zetten in op technologie en verduurzaming, we willen innovatie stimuleren en leefomgeving versterken.” Als het gaat om verduurzamen focust de Rabobank zich in het investeren in zuinige gebouwen. “In 2023 geldt er een verplicht Label C. Dat betekent ook dat u als gebouweigenaar daar in moet investeren want zonder dat label mag u dat gebouw straks wellicht niet eens meer gebruiken”, benadrukte Donkers.

Die toekomst ligt niet bij Label C

In de komende tien jaar wil de bank de vastgoedportefeuille vergroenen. “We zijn nu bezig met het voor onze klanten inzichtelijk maken welke stappen zij met hun vastgoed moeten zetten.” Daarnaast maakte de Rabobank onlangs bekend zwaar in te gaan zetten op de transformatie van leegstaande kantoren naar woningen. 

Donkers: “Door de economische voorspoed is de aandacht voor leegstand wat minder geworden. Maar dat is onterecht. Want, zonder maatregelen kan de leegstand oplopen tot 75 tot 100 miljoen vierkante meter in 2030. En voor de goede orde”, zo voegde hij daar in één adem aan toe, “dat is meer dan al het vastgoed dat we in Nederland aan kantoren en winkels nu bij elkaar hebben. De toename van leegstand wordt daarmee een maatschappelijke issue, omdat het zowel ruimtelijk als financieel tot nieuwe vraagstukken leidt.”

Transformatie

Om het tij te keren en de ongebruikte vierkante meters een nieuw leven te geven, wil de Rabobank  tot 2023 de transformatie en herbestemming daarvan financieren. Maarten Donkers: “We willen minimaal  1,5 miljoen vierkante meter bestaand vastgoed transformeren tot 20.000 woningen. Ook dat past in het streven naar het versterken en verduurzamen van de leefomgeving. Het is nu het moment van verduurzamen. Wachten en op de handen blijven zitten is het slechtste antwoord.”

Volgens Wytze Kuijper van Kantoor vol Energie geeft de bank daarmee het enige en juiste signaal. “Als je straks geen financiering meer krijgt om een pand aan te schaffen omdat het geen Label C heeft, dan heb je zowel als eigenaar als koper een probleem. Dus als de financiële wereld druk gaat uitoefenen, dan komt er beweging.” Tegelijkertijd vindt hij dat gebouweigenaren de lat hoger moeten leggen dan de Label C. “Zeker wanneer je weet dat in 2030 Label A de norm zal zijn. Wat ga je dan doen? Voor Label C ledverlichting aanbrengen  en een hoog rendementketel? Terwijl je weet dat de gaskraan wordt dichtgedraaid? Als je gaat verduurzamen”, zo benadrukte Kuijper, “leg dan de lat wat hoger. Ook al uit kostenoogpunt. Of neem maatregelen waar je op het moment dat je nog een stap moet nemen, geen spijt van krijgt.”

Energielasten zijn voor de meeste bedrijven slechts enige procenten van de totale bedrijfslasten. “Personeelskosten zijn het hoogste. Zorg er dan voor dat medewerkers onder de beste omstandigheden kunnen werken. Dus in een comfortabele en gezonde werkomgeving. Onafhankelijk onderzoek van het Center for People and Buildings heeft berekend dat een duurzame en gezonde omgeving gemiddeld vijftig euro per vierkante meter oplevert omdat de medewerkers in zo’n omgeving productiever zijn. Pak dat op, zet je mensen centraal. Het onmogelijke is mogelijk”, aldus Kuijper.

Niet voorop

Ronald Decker en Marco Zajer van Interesting Vastgoed uit Eindhoven kijken met plezier op het Vastgoedevent terug. “Interessante lezingen”, zegt Marco Zajer, directeur van de ontwikkelende belegger. Dat zijn onderneming iets met verduurzaming moet staat voor hem buiten kijf. “Alleen we lopen niet voorop. De techniek gaat zo snel dat wij nu zoiets hebben van laten we voor al te ingrijpende maatregelen nog maar even de kat uit de boom kijken. Maar, als we de verlichting moeten vernieuwen kiezen we uiteraard voor ledverlichting.”

Assetmanager Ronald Decker voegt daar aan toe: “De gebruikers, dus onze huurders, vragen er ook nog niet echt om. Nu zijn de huren nog exclusief de energielasten. Bij energiezuinigheid gaat het voordeel daardoor rechtstreeks naar de huurder. Wellicht moeten we toch naar all-in huren zodat je als gebouweigenaar ook de voordelen van de maatregelen plukt.” Het tweetal is er overigens wel van overtuigd dat er snel veel gaat veranderen. “Het signaal dat zojuist door Donkers is gegeven vond ik wel duidelijk”, aldus Zajer.